Warzywnik w doniczkach na balkonie, tarasie i parapecie

Marzą Ci się własne warzywa, zioła i owoce, choć nie masz kawałka ziemi? Nic straconego! Warzywnik w doniczkach można uprawiać na balkonie, tarasie, a nawet parapecie zewnętrznym lub wewnętrznym. W tym artykule dowiesz się, co będzie Ci potrzebne do przyszykowania własnej uprawy oraz jakie warzywa, zioła i owoce możesz uprawiać. A na potwierdzenie moich słów przeczytasz rozmowę jaką odbyłam z Gosią, która uprawia warzywnik na balkonie, prowadząc przy tym bloga Ogród w doniczkach. Zazieleńmy ten świat!

ja w moim zeszłorocznym pomidorowym gąszczu

Uprawa własnych warzyw wymaga systematyczności i zaangażowania. Prowadzenie ogrodu w pojemnikach lub inaczej w doniczkach jest o tyle trudniejsze, że potrzebuje większej uwagi. Podczas suszy korzenie roślin rosnących w ogrodzie są w stanie dotrzeć w poszukiwaniu wody do głębszych warstw gleby, natomiast w pojemniku to niemożliwe. Ogród w doniczkach można porównać do opieki nad zwierzakiem, trzeba dać mu pić, jeść, zaopiekować się w razie chorób i szkodników. Jeśli masz w sobie dużo energii i motywacji to załóż sobie właśnie taki warzywnik! Poniżej podpowiadam jak to zrobić.

STANOWISKO

Najlepszym stanowiskiem na uprawę roślin użytkowych będzie część południowa, ze względu na większe nasłonecznienie. Po stronie północnej tego słońca jest zdecydowanie mniej, a więc warto postawić na liście, tj. sałaty, pietruszkę naciową, botwinkę, szpinak, szczaw, rukolę, roszponkę, koperek, jarmuż, czosnek niedźwiedzi, cebulę na szczypior oraz niektóre zioła, jak mięta, kolendra, szałwia, estragon i lubczyk. Gdy jest tego oświetlenia zbyt mało, a chcesz uprawiać inne warzywa zawsze możesz zainwestować oświetlenie LED.

W CZYM SIAĆ I SADZIĆ?

Ciekawym rozwiązaniem na balkon są donice z podbitek dachowych (lżejsze od drewna) lub listew. Na taras, na którym nie trzeba martwić się o wagę, wybrałabym drewno, np. z desek paletowych. W obu tych miejscach można natomiast używać doniczek plastikowych, dużych puszek, worków jutowych lub specjalistycznych, wiader itp. Lepiej wybrać mniejszą ilość dużych pojemników niż dużo małych, ze względów estetycznych, ale też ułatwi to podlewanie i ziemia nie powinna tak szybko przesychać. Do donic można również przyczepić kółeczka, by były bardziej mobilne. Do upraw pionowych fasoli tycznej, fasolnika chińskiego, ogórków i pomidorków koktajlowych polecam kratki metalowe lub drewniane. Na ścianę budynku lub “w suficie balkonu” można zawiesić donice na truskawki zwisające (np. za pomocą rozwiązań tesa), na barierkach plastikowe donice z uchwytami od wewnątrz i/lub zewnątrz.
Wybierając pojemniki na taras lub balkon warto zwrócić uwagę, by były odporne na mróz, deszcz i śnieg. W sprzedaży są też takie specjalistyczne, które chronią korzenie przed przemarzaniem. “Kombinezon” dla donic na zimę można wykonać również własnoręcznie z agrowłókniny lub juty oraz podłożyć styropian pod dno. 
Przy parapetach zewnętrznych dla bezpieczeństwa poleciłabym zamontować barierki. W tym przypadku dobrze sprawdzą się plastikowe pojemniki z podstawką lub wkładem. Najważniejsze, by we wszystkich pojemnikach było odprowadzenie wody, w postaci dziurek. W plastikowych i metalowych można wykonać je wiertarką.

CO BĘDZIE POTRZEBNE DO UPRAWY WARZYWNIKA W DONICZKACH?

Pojemniki potrzebują dobry drenaż, który zapewni keramzyt (jest lżejszy od grysu). Wybierz podłoże do siewu i rozsad z humusem, bez dodatku nawozu NPK. Polecam wymieszać ziemię z kruszywami, które pomogą w uprawie roślin. Wermikulit magazynuje wodę i dzięki niemu składniki pokarmowe nie są wypłukiwane z podłoża. Natomiast perlit zwiększa przewiewność ziemi, pozwala uniknąć chorób grzybowych siewek. Można dodać rownież włókno kokosowe.
Do uprawy warzyw w doniczkach pomocne będą rękawiczki, łopatka (niekoniecznie), konewka z sitkiem i znaczniki. Ponadto, najważniejszym aspektem są nasiona i zanim wybierzesz się do sklepu polecam przeczytać artykuł Nasiona warzyw – jakie wybrać do ekologicznego ogrodu?

BIORÓŻNORODNOŚĆ

Podstawą zdrowego i większego plonu jest bioróżnorodność, którą w uprawie doniczkowej otrzyma się poprzez mieszanie gatunków. Bazylia posadzona między pomidorami przyciągnie do nich owady zapylające, a czosnek ochroni przed szarą pleśnią. W donicach można nie tylko łączyć warzywa i owoce, ale też kwiaty, tj. nagietki, czy aksamitki.

pomidory wysokie, bazylia, cebula

JAKIE WARZYWA I OWOCE UPRAWIAĆ W DONICZKACH?

Podczas uprawy wyróżnia się warzywa zimnolubne i ciepłolubne. W większości przypadków te drugie wymagają przygotowania rozsady, np. pomidor, papryka i wystawia się je na zewnątrz, na miejsce stałe po 15tym maja, wcześniej hartując. Wyróżnia się też warzywa wolno i szybko rosnące oraz z głębokim systemem korzeniowym i płytkim. Umiejętne zestawienie gatunków pod względem wyżej wymienionych cech sprawi, że donice będą wykorzystywane maksymalnie, a uprawa stanie się intensywna. W pierwszej kolejności należy wysiać przedplon, czyli warzywa zimnolubne, po nich warzywa ciepłolubne, a na końcu znów zimnolubne późne. Nie wysiewałabym nawozów zielonych w donicach ze względu na szybsze przesuszanie się podłoża.
Poniżej przygotowałam zestawienie warzyw do uprawy w pojemnikach, z wyszczególnieniem na wyżej wymienione cechy.

WARZYWA ZIMNOLUBNE		WARZYWA CIEPŁOLUBNE
SZYBKO ROSNĄCE	WOLNO ROSNĄCE
bób endywia fenkuł groszek koper roszponka rukola rzodkiewka sałata szpinak	cebula czosnek marchew pietruszka korzeń pietruszka naciowa rabarbar (wieloletni) szczaw (wieloletni) ziemniak	bakłażan burak liściowy i korzeniowy cukinia cykoria fasola szparagowa karłowa i tyczna fasolnik chiński kabaczek ogórek okra papryka słodka i chilli pomidor karłowy i wysoki seler naciowy

Owocami, które można uprawiać w doniczkach są truskawki, poziomki oraz miniaturowe drzewka owocowe na pniu, przystosowane do upraw doniczkowych, np. jabłonie, grusze, brzoskwinie, morele i nektaryny.

 

JAK SIAĆ I SADZIĆ?

Zanim zacznie się uprawiać warzywnik w doniczkach należy przemyśleć, co chce się uprawiać. Warto wziąć pod uwagę upodobania swoje i domowników. Pamiętaj, przestrzeń na balkonie, tarasie, parapecie jest ograniczona, więc dobre zaplanowanie to podstawa. Zrobisz to za pomocą kartki i długopisu. Lepiej nie lecieć na żywioł z łączeniem różnych gatunków, bo niektóre rośliny dobrze działają na siebie, a inne niekorzystnie. Jak już wielokrotnie wspominałam, szczegółowa tabela allelopatii znajduje się na stronie Maja w ogrodzie.
Przy doborze roślin do donic trzeba wziąć pod uwagę wielkość korzenia, tj. marchew, pietruszka rosną w głąb, dlatego trzeba im zagwarantować głęboką doniczkę oraz przed długi okres czasu, więc między nie można posiać warzywa szybko rosnące i z płytkim korzeniem, jak koperek. Dla ułatwienia stworzyłam tabelę co z czym sadzić i siać w formie śródplonu, by wykorzystać maksimum miejsca.

	PRZEDPLON	PLON GŁÓWNY	POPLON
DONICA I	rzodkiewka, sałata	pomidory, bazylia, czosnek wiosenny (sadzić do początku kwietnia)	szpinak, koper, roszponka
DONICA II		marchew, cebula, koper (wyrwać nim zawiąże kwiaty)	sałata, koper, rzodkiewka
DONICA III	groch, szpinak	ogórki (uprawa pionowa), burak ćwikłowy	endywia, koper rzodkiewka

 

 

PODLEWANIE

Oprócz zalet prowadzenia własnej uprawy roślin w doniczkach są też minusy, jak mała powierzchnia i szybsze przesychanie podłoża. Jedne warzywa potrzebuję większego nawodnienia, jak ogórek, czy rzodkiewka, inne mniejszego, a prowadząc uprawę intensywną (stale obsadzone donice) woda to priorytet. Najprościej jest korzystać z kranówki, dobrze gdyby była odstana. Możesz też pobierać wodę ze zdroju ulicznego, ale może ucierpieć na tym Twój kręgosłup. Dobrym pomysłem jest łapanie deszczówki. Widziałam kiedyś przymocowane rynny do balkonu powyżej. Nie wolno jednak przesadzić z ilością zebranej wody, by nie uszkodzić konstrukcji, na którym by się ona zbierała. Osoby mające taras mogą ustawić beczkę na deszczówkę pod rynną. Do bezproblemowego podlewania roślin na balkonie można użyć automatycznego nawadniania lub nakrętek samokroplujących na butelki.
By woda szybko nie parowała z podłoża warto je ściółkować, np. liśćmi, ziołami, żywokostem lub własnym kompostem.

KOMPOSTOWNIK

I teraz sobie pewnie myślisz, że totalnie zwariowałam! Ależ nie. W sprzedaży są kompostowniki do zastosowania na balkonie. Dżdżownice kalifornijskie, które powinny znaleźć się w środku, zjadają odpadki kuchenne. Powstała z nich “kupka” to humus, za który w sklepach płaci się krocie. Odsączonym płynem nawozi się rośliny w trakcie wegetacji, by były silniejsze i dały dorodniejszy plon. Czarna ziemia, która pozostanie stanie się kompostem.

NAWOŻENIE

Podłoże w doniczkach szybciej robi się jałowe. Najprostszym rozwiązaniem po zebraniu rzodkiewki, a przed posianiem fasolki byłoby dołożenie nowej partii ziemi, tylko po co? Można nawieźć podłoże ziemią okrzemkową, mączką bazaltową i otrzymanym kompostem (z najgłębszej warstwy, by był bardzo dobrze rozłożony). Ważne jest również nawożenie roślin w trakcie wegetacji, np. humusem kupionym w sklepie lub wyprodukowanym własnoręcznie, Astvitem, gnojówkami roślinnymi (choć może to być uciążliwe dla sąsiadów). Cudownym nawozem jest też woda po gotowaniu warzyw bez soli, a rozdrobnione skorupki jaj odżywią pomidory.

WYWIAD Z MIEJSKĄ OGRODNICZKĄ

Dla poparcia moich słów, że można stworzyć warzywnik na balkonie przeprowadziłam wywiad z Gosią, która prowadzi bloga Ogród w doniczkach, opartego na wieloletniej uprawie roślin. Znajdziesz ją na stronie www.ogrodwdoniczkach.pl oraz na Instagramie @ogrod_w_doniczkach.

– Na co powinny zwracać uwagę osoby zaczynające przygodę z własną uprawą warzyw w doniczkach?

Zajrzyj do wcześniejszych wpisów, które mogą być dla Ciebie pomocne:

Ziemia do siewu i pikowania – jaką wybrać? 
Naturalne nawożenie roślin w ogrodzie
Nawadnianie warzyw
Naturalna ochrona roślin przed szkodnikami i chorobami 
Naturalne preparaty na szkodniki i choroby roślin 
Nasiona warzyw – jakie wybrać do ekologicznego ogrodu?