Owady pożyteczne – jak przywabić je do swojego ogrodu?

Owady pożyteczne są bardzo ważnym elementem naturalnego ogrodu. Zapylają wiele różnych roślin uprawnych, ale też ozdobnych i dziko rosnących. Chronią również przed nadmierną ilością szkodników występujących na danych terenie. Warto mieć takich sprzymierzeńców u swojego boku.

 

CO TO WŁAŚCIWIE SĄ OWADY POŻYTECZNE?

W naturze występują szkodniki i owady pożyteczne. Te pierwsze żywią się roślinami, szczególnie niszcząc warzywa, kwiaty, czy owoce. Natomiast owady pożyteczne zjadają szkodniki oraz nektar z kwiatów. Ubrudzone pyłkiem przenoszą go z kwiatka na kwiatek, przy okazji je zapylając. Mogłabym pokusić się zatem o stwierdzenie, że owady pożyteczne można podzielić na zapylające i drapieżne.

Owady zapylające

✓  pszczoły samotnice (murarki ogrodowe)

Zapylają rośliny łąkowe, ozdobne i uprawne, w tym drzewa i krzewy owocowe. Zakładają gniazda w suchych i pustych łodygach roślin, np. trzciny, pasternaku, serdecznika, rdeście, szczawiu, słomy oraz w pniach, szczelinach domów, dziurawych belkach. Gniazda wypełnione są gliną i piaskiem, zlepionym śliną owadów. W środku larwy rozwijają się i przepoczwarzają w kokonach oraz zimują. Pszczoły interesują się roślinami o zabarwieniu niebieskim oraz o nieintensywnym zapachu. Przywabią je: astry, bodziszki, dzwonki, facelia,  gęsiówka, kocimiętka, koniczyny, konwalia, lawenda, lwia paszcza, nagietek, nasturcja, macierzanki, melisa, ogórecznik, pszonak, tymianek, róża (szczególnie pomarszczona), smagliczka, słonecznik, wawrzynek, wiciokrzew, wrzosy, wrzośce, żywokost oraz rośliny bobowate.

✓  trzmiele

Można je zwabić do ogrodu uprawiając, m.in. szałwię, chabry, malwy, melisę, naparstnicę, niecierpki, pierwiosnki, miodunki, goryczki. Gnieżdżą się w ziemi, w starych norach gryzoni, obrzeżach pól, miedzach, działkach, pomiędzy kamieniami i w starych drzewach.

źródło: Czasopismo Gardeners’ World – edycja polska, marzec – kwiecień 2017, s.14.

✓  motyle

Zwabiają je kwiaty w kolorze żółtym i purpurowym, ale nie przepadają za białymi. Powinny kwitnąć od wiosny do jesieni, by zachować ciągłość pożywienia. Najchętniej obsiadają kwiaty w kształcie małych kielichów. Motyle składają jaja na niektórych roślinach, więc warto poznać upodobania gąsienic każdego z gatunków występujących w ogrodach:

źródło: Czasopismo Gardeners’ World – edycja polska, marzec – kwiecień 2015, s. 11.

Owady drapieżne

✓ biedronki i ich larwy – zjadają mszyce; zwabić je można bioróżnorodnością w ogrodzie, niesprzątaniem rabat jesienią, obecnością żywopłotów i żółtymi wstążkami zawieszonymi na roślinie

źródło: Czasopismo Gardeners’ World – edycja polska, lipiec – sierpień 2015, s. 19.

✓ błonkówki (np. owadziarka, kruszynek) – zjadają jaja szkodniki, np. bielinków, rolnic; zwabić je można sadząc rośliny z baldachami, zioła dające nektar i wierzbę, pozostawić dziki obszar

✓  bzygi i ich larwy – zjadają mszyce; zwabić je można uprawą aksamitek, nasturcji, maków i kwiatów z baldachami oraz bioróżnorodnością w ogrodzie

✓ chrząszcze drapieżne biegaczowate – zjadają nicienie, jaja owadów glebowych, larwy, rolnice, mrówki i ślimaki; zwabić je można ściółkowaniem zielonymi resztkami roślinnymi, głębokimi zagonami oraz stworzeniem dzikiego miejsca

✓ pluskwiaki – zjadają przędziorki, jaja owocówek i innych motyli, larwy mszyc

źródło: Czasopismo Gardeners’ World – edycja polska, maj – czerwiec 2015, s. 15.

✓ skorki (szczypawice, szczypawki) – zjadają mszyce, drobne owady i ich jaja; można je zwabić doniczkami glinianymi wypełnionymi słomą, mchem i liśćmi

✓  złotooki – zjadają mszyce; a zwabić je można bioróżnorodnością i umożliwiając przezimowanie w budynku

Pozostawienie lekkiego bałaganu na rabatach, suchych liści, łodyg, gałązek będzie nie tylko ściółką dla roślin zimą, ale też da schronienie owadom pożytecznym. Sterta kamieni, pniaków, czy gałęzi będzie miejscem ukrycia i gniazdowania dla wielu owadów.

Zwabiają one różne owady. Szkodniki posilą się tymi roślinami, zamiast warzywami i kwiatami. Według Zbigniewa Przybylaka, autora wielu ekologicznych książek, niektóre szkodniki glebowe zjadają rośliny uprawne ze zbyt wypielonego ogrodu, bo to ich jedyny pokarm. W innym przypadku podgryzają korzenie chwastów, nie tylko warzyw. Z zachwaszczeniem należy jednak uważać, by rośliny nie musiały ze sobą konkurować.

Nowoczesne odmiany (F1) często są tak zmienione, że owadom ciężko dostać się do środka kwiatów i spijać nektar, przez co też nie mogą ich zapylać. Dawne odmiany są dla nich atrakcyjniejsze.

Piękne trawniki, bez chwastów i kwiatów są pustynią dla owadów. Nie wpływają na bioróżnorodność, nie są pokarmem dla owadów pożytecznych, wpływają jedynie na estetykę ogrodu. Poza tym w trakcie suszy należy je dodatkowo nawadniać, czyli wymagają zbędnego zużycia wody. Warto jednak popuścić wodze perfekcjonizmu na rzecz natury.

Przez wypalanie traw ginie tysiące pożytecznych owadów i mikroorganizmów, miejsc ich gniazdowania, zimowania, żerowania. Nie należy też spalać gałęzi, traw, suchych liści, bo właśnie w nich zimuje dużo owadów. Można pociąć je i  dorzucić do pryzmy kompostowej, albo przeznaczyć na odpady mokre.

✓  Dokarmiaj

By dokarmić, a przy tym zwabić złotooki opryskuje się rośliny wodą z dodatkiem słodkiego syropu burakowego, melasy, lub cukru. Taki energetyk przyda się też innym wymęczonym owadom, np. pszczołom.

Poidło dla owadów różni się od tego dla ptaków. Jak je stworzyć podpowiadam w poście Poidło dla owadów – jak zrobić?

Jest ich naprawdę bardzo dużo. Dbając o bioróżnorodność powinno się sadzić więcej różnych gatunków w małych ilościach, niż odwrotnie. A poniżej lista najważniejszych roślin i ich znaczenie.